Urszula Hoppe - lekarz medycyny

Lek. med. Urszula Hoppe urodziła się 05 maja 1915 roku w Jasnej w woj. pomorskim, zmarła 07 marca 2011 roku w Warszawie. Była członkiem zwyczajnym Polskiego Towarzystwa Rehabilitacyjnego. Otrzymała oznaczenie Ministerstwa Edukacji Narodowej – Medal za Zasługi dla Oświaty. Była lekarzem o specjalności ortopedyczno-rehabilitacyjnej, którą zdobyła pod kierunkiem prof. Wiktora Degi, twórcy polskiej rehabilitacji. Praktyczną karierę rozpoczęła w  roku 1951 w Klinice Ortopedycznej Akademii Medycznej Poznaniu, uzyskując trzyletnie stypendium specjalizacyjne u prof. W. Degi, kierownika tej katedry.

Następnie pracowała przez trzy i pół roku wśród dzieci na ostrym okresie Heine-Medina w Zagórzu koło Warszawy. Zakład ten pod protektoratem prof. W. Degi prowadził jego adiunkt. 

Po trzech latach pracy w Klinice Ortopedycznej i trzech latach w Zagórzu k/Warszawy, prof. W. Dega przyznał Jej specjalizację I stopnia w zakresie ortopedii i II stopnia w zakresie rehabilitacji. 

Do roku 1990 ciągle pracowała wśród dzieci. Ostatnie lata jej pracy to działania w Przychodni Rehabilitacyjnej dla Dzieci Śródmieścia Warszawy, gdzie łączyła pracę lekarza z pracą magistra WF prowadzącego ćwiczenia. W trakcie pracy z uczniami zauważyła, że tradycyjne podejście do pacjentów z dewiacjami kończyn dolnych nie rozwiązuje problemu, ponieważ zaburzona jest cała osiowość w obrębie narządu ruchu. Doszła do wniosku, że jedynym słusznym postępowaniem będzie ustawienie wszystkiego prawidłowo względem linii pośrodkowej ciała. Tak narodziła się idea ćwiczeń osiowo - symetrycznych w trzech płaszczyznach jednocześnie. Swoimi spostrzeżeniami podzieliła się jesienią 1990 r. na sympozjum fizykoterapii w Krakowie w postaci „Niekonwencjonalnych ćwiczeń stóp”, ilustrowane filmem video, a następnie w Boguchwale w 1991r. na Konferencji  Polskiego Towarzystwa Rehabilitacyjnego „Postawa ciała człowieka i metody jej oceny”, gdzie wygłosiła dwa referaty; „Relacje między funkcją kończyn dolnych, a kręgosłupem w ćwiczeniach osiowo-symetrycznych” oraz „Wdrażanie mięśni kończyn dolnych do symetrycznej pracy we właściwych osiach”. Do swoich ćwiczeń przygotowała zestaw przyrządów, które pomagały prawidłowo ustawiać ciało w trzech płaszczyznach. Swoim odkryciem dzieliła się na konferencjach, kursach gimnastyki korekcyjnej, odwiedzała katedry i  instytuty ortopedii i rehabilitacji,  laboratoria wad postawy, Akademie Wychowania Fizycznego z ich katedrami biomechaniki, rehabilitacji itp. Chętnie włączała się we wszystkie projekty, które pomagały przeprowadzić weryfikację metody i potwierdzić jej skuteczność. Uzasadniła, dlaczego jako podstawę do tworzenia ćwiczeń korekcyjnych należy przyjąć prostopadłościan prawidłowej postawy, w miejsce sylwetki bocznej ciała człowieka. Jej lekarskie racje poparł prof. Stanisław Mazurkiewicz - Kierownik Katedry Mechaniki Doświadczalnej i Biomechaniki Politechniki Krakowskiej, konstruując mechanicznie z przecięcia płaszczyzny czołowej z płaszczyzną strzałkową prostopadłościan prawidłowej postawy. Do konsultacji przy opracowaniu prostopadłościanu zaprosiła również mgr Janinę Pelczar, która dołączyła do zespołu.

Od jesieni 1993r. do 1996r. współpracowała z ośrodkiem w Legnicy, również tam ucząc nauczycieli wdrażania metody. W latach 1993 - 1996 wzięła udział w tak zwanym Ekperymencie Nowosądeckim. Eksperyment naukowo - badawczy „Badanie efektywności ćwiczeń osiowo - symetrycznych w procesie korekcji wad postawy ciała u dzieci i młodzieży” został przeprowadzony w kilku szkołach w Nowym Sączu. Kierownikiem projektu był prof. dr hab. Tadeusz Kasperczyk, konsultantem ortopedycznym została lek. med. Urszula Hoppe (autorka metody), a kierownikiem w Nowym Sączu mgr Janina Pelczar. Eksperyment potwierdził większą skuteczność metody Hoppe w korekcji wad postawy.  W 1996r. została uhonorowana odznaczeniem Ministerstwa Edukacji Narodowej - Medalem za Zasługi dla Oświaty. 5 lat po ogłoszeniu swojej metody przeszła na emeryturę, jednak do samej śmierci pozostawała w stałym kontakcie z mgr Janiną Pelczar, która konsultowała z nią swoje pomysły, ćwiczenia i modyfikacje. Do dzisiaj zostało opublikowanych kilkadziesiąt publikacji związanych z tą tematyką, a myśl lek. med. Urszuli Hoppe wciąż rozwija grupa osób, zarówno w korekcji wad postawy, jak i rehabilitacji. Określenia „doktor Hoppe” używamy w znaczeniu „lekarz medycyny Urszula Hoppe”.

Wstęp Janiny Pelczar o metodzie

Metoda doktor Hoppe to system ćwiczeń osiowo-symetrycznych z wykorzystaniem specjalnych drewnianych przyrządów, które spełniają doskonale założenia zastępczego sprzężenia zwrotnego. Prostopadłościan prawidłowej postawy dla ćwiczącego stanowi jasny model, pozwalający szybko i obrazowo określić rodzaj wady postawy występującej u ćwiczącego, a także cel ćwiczeń korygujących i ich istotę. Oś abstrakcyjna została zastąpiona osią fizyczną (kątowniki drewniane z pionami i kijek- poziomica).  

Prof. dr hab. Aleksander Kabsch: „omawiana metoda ćwiczeń korekcyjnych zrodziła się na podstawie osobistego, wieloletniego doświadczenia Autorki.  Jak sama o tym mówiła inspiracją były nauki naszego mistrza i nauczyciela profesora Wiktora Degi. Pokazywał on jak należy całościowo patrzeć na człowieka oceniając jego aparat ruchowy. 

W teoretycznych podstawach metody, przedstawia  jako znakomite uchwycenie istoty przestrzennego zrównoważenia spionizowanej postawy ciała. Z biomechanicznego punktu widzenia są to tak zwane ćwiczenia symetrycznego równoważenia układu ruchu, czyli jest to ĆSRUR modo Hoppe.”       

Prof. dr hab. Tadeusz Kasperczyk: „ta metoda kinezyterapeutyczna nie ma sobie równych, łącząc idealny feedback z izometrią, do tego jej ćwiczenia mają cechy mobilizacji czynnych. Dzieje się tak dlatego, że wykorzystywane oprzyrządowanie pozwala na równoczesne oddziaływanie na wszystkie trzy płaszczyzny ciała, co prowadzi do przywrócenia symetrii i prawidłowych osi ciała. Metoda doktor Hoppe , to kompleksowa metoda postępowania korekcyjnego, jaka nie może być  porównywana z żadną  z dotychczasowych.” 

Mgr Janina Pelczar: „w metodzie Hoppe oś abstrakcyjna, została zastąpiona osią fizyczną (kątowniki drewniane z pionami), dzięki czemu został stworzony doskonały ten sam układ stałych punktów odniesienia (dla ucznia  i nauczyciela), aby wykonać i wyegzekwować  bardzo precyzyjne ruchy osiowo - symetryczne w trzech płaszczyznach jednocześnie  (SOS 3D Pelczar 2009).”

Metoda Hoppe SOS 3D - metodyka ćwiczeń osiowo symetrycznych w trzech płaszczyznach jednocześnie.  Z inspiracji doktor Hoppe, nowy wzór prawidłowej postawy, to prostopadłościan prawidłowej postawy, opracowany przez prof. dr. hab. inż. Stanisława Mazurkiewicza. Prostopadłościan prawidłowej postawy i indywidualny zestaw przyrządów bardzo ułatwia zadawanie i egzekwowanie bardzo precyzyjnych ćwiczeń od ćwiczącego.

 Zestaw drewnianych przyrządów z pionami i kijkiem – poziomicą, stanowią całość metody Hoppe SOS 3D. 

Warto także pamiętać o ważnej zasadzie:

Nie możemy stosować elementów metody,

bo wówczas nie jest to metoda Hoppe SOS 3D

mgr Janina Pelczar

Od metody Hoppe do metody Hoppe - Pelczar SOS 3D

Od samego początku ogłoszenia metody na konferencji w Boguchwale mgr Janina Pelczar wdrażała metodę Hoppe do szkół osiągając znakomite efekty. Wszystkie ćwiczenia najpierw testowała na sobie.

Metoda Hoppe SOS 3D to metoda inspirowana metodą Hoppe - znacząco rozwinięta i zmodyfikowana. Przede wszystkim przy zachowaniu indywidualnego podejścia mogą być prowadzone zajęcia grupowe w rehabilitacji ruchowej  (zwłaszcza jako wspomaganie neurologiczne i reedukacja nerwowo-mięśniowa). Jest to absolutna innowacja w rehabilitacji ruchowej.  Metoda daje lepsze efekty, znacząco skraca czas rehabilitacji oraz znacząco zmniejsza koszty.  W typowej metodzie Hoppe ćwiczenia rozpoczynają się w pozycji leżącej i jest to podstawowy punkt wyjścia również w metodzie Hoppe SOS 3D. Jednak w metodzie Hoppe SOS 3D został opracowany cały system ćwiczeń w pozycji stojącej, siedzącej, chodzie. Zostały opracowane ćwiczenia dla osób leżących (do stosowania w łóżku). Zostały opracowane ćwiczenia do stosowania bez przyrządów (z wykorzystaniem naturalnych elementów zabudowy) do stosowania w pracy czy podróży. Został wprowadzony system i metodyka  edukacji zdrowotnej pacjenta, umożliwiający mu samodzielne ćwiczenie w domu. Reasumując:

1. W innych ośrodkach metoda stosowana jest stosowana głównie w korekcji wad postawy dzieci i młodzieży (czasem w ćwiczeniach z dziećmi z porażeniem mózgowym) – tu mówimy o stosowaniu metody w rehabilitacji ruchowej z reedukacją nerwowo - mięśniową (dział medyczny, a nie edukacja). W Hoppe SOS 3D, oprócz oczywiście korekcji wad postawy, mówimy o tego typu schorzeniach jak zespoły cieśni, halluksy, bóle barkowe, kolanowe, zaburzenia obręczy miednicy, wspomaganie chorób takich jak stwardnienie rozsiane, porażenie mózgowe, fibromialgia, przykurcze kończyn; osoby po udarach, wypadkach samochodowych, operacjach (kardiologicznych, onkologicznych). Jest to zastosowanie metody w zupełnie innych warunkach i z zupełnie innymi wymogami.
2. W ośrodkach fizjoterapii są stosowane elementy metody Hoppe (co jest niezgodne z samym podejściem do tematu Doktor Urszuli Hoppe) – metoda Hoppe SOS 3D dotyczy stosowania wszystkich elementów metod. Jeżeli nie stosuje się wszystkich elementów, to nie jest metoda Hoppe (bez względu na to, jak zostanie nazwana)
3. Opracowanie ćwiczeń bez przyrządów. Dzięki temu  dla znacznej ilości schorzeń ćwiczenia mogą być wykonywane w dowolnym miejscu – w pracy, na wakacjach, w podróży bez konieczności wożenia ze sobą sprzętu.
4. Dostosowanie ćwiczeń w rehabilitacji do zajęć grupowych. Metoda Hoppe jest wpisana w NFZ jako indywidualna praca z pacjentem. Metoda Hoppe SOS 3D w większości przypadków będzie mogła być stosowana jako indywidualna praca z pacjentem w grupach. Jest to bardzo istotne, ponieważ praca w grupie działa wspomagająco dla wszystkich uczestników.  
5. Opracowanie nowych przyrządów do ćwiczeń i diagnostyki.

Janina Pelczar przez cały okres wdrażania i promowania metody zawsze podkreślała zasługi lek. med. Urszuli Hoppe, pomijając najczęściej to, co sama zrobiła. Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że ćwiczy na sprzęcie zmodyfikowanym (przy oczywiście uzgodnieniu z doktor Urszulą Hoppe) przez J. Pelczar. Ilość ćwiczeń, które stosuje Jasia przewyższa te, które zostały opublikowane przez Autorkę metody i są jej autorskimi ćwiczeniami. Wszystkie szkolenia i konferencje, które organizowała i w których brała udział były związane z promowaniem i zastosowaniem metody Hoppe. Opracowała ćwiczenia do jednostek chorobowych, o których za życia autorki metody nawet nie myślały. J. Pelczar była i jest nie tylko gorącą orędowniczką metody Hoppe, ale od samego początku wprowadzała zarówno do przyrządów, jak i metody swoje innowacje, konsultując zmiany z autorką metody. Dopiero opracowując ostatnią publikację  "Metoda Hoppe SOS 3D. Polska innowacyjna metoda korekcji wad postawy i rehabilitacji ruchowej. Kalendarium 1991-2017" okazywało się, jak wielu zmian dokonała w trakcie wdrażania i weryfikacji metody. Wielokrotnie nie wspominała o tym ani słowem w swoich publikacjach, nazywając je metodą Hoppe. Analizując dokumentację tych 25 lat łatwo jednak zauważyć, że w metodzie Hoppe SOS 3D (materiały, ćwiczenia, zastosowania metody w jednostkach chorobowych) jest już więcej doświadczenia J. Pelczar, że pamiętając o ogromnym i niezwykłym dorobku lek. med. Urszuli Hoppe, należy mówić o metodzie Pelczar inspirowanej metodą Hoppe. Ilość wprowadzonych przez mgr Janinę Pelczar modyfikacji oraz nowych ćwiczeń spowodowała tak znaczący postęp metody, że od 2009r. mówimy już o metodzie mgr Janiny Pelczar Hoppe SOS 3D inspirowanej metodą lek. med. Urszuli Hoppe.

mgr inż. Agnieszka Krawińska